PFA για την Κολπική Μαρμαρυγή
Γιατί η επέμβαση κατάλυσης (ablation) αλλάζει μορφή, ασφάλεια
και αποτελεσματικότητα
Είναι η συχνότερη διαταραχή του καρδιακού ρυθμού. Η συχνότερη
αιτία εισαγωγής σε νοσοκομείο για προβλήματα του καρδιαγγειακού
συστήματος. Είναι μια από τις σημαντικότερες αιτίες αύξησης των
δαπανών για την καρδιαγγειακή υγεία τις τελευταίες δεκαετίες. Η
συχνότητά της στο γενικό πληθυσμού του καλούμενου «αναπτυγμένου
κόσμου» αυξάνεται συνέχεια, ως συνέπεια κυρίως της αύξησης του
σωματικού βάρους, της υπέρτασης και της αύξησης του ποσοστού των
ηλικιωμένων στο γενικό πληθυσμό. Είναι νόσος των μεγαλύτερων
ηλικιών αλλά μπορεί να εμφανιστεί και από τη 2η δεκαετία της
ζωής. Θεραπεύεται δύσκολα και η φαρμακευτική αγωγή προλαμβάνει
τις υποτροπές της σε ποσοστό μικρότερο από 50%, ενώ οι κίνδυνοι
της αντιαρρυθμικής αγωγής δεν είναι αμελητέοι. Αυξάνει πέντε
φορές τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, πέντε φορές την
πιθανότητα εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας κι επιβαρύνει
σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών μας.
Αυτή είναι η Κολπική Μαρμαρυγή και αφορά περισσότερους από 300.000 συμπατριώτες μας.
Η πιο αποτελεσματική μέθοδος αντιμετώπισης της κολπικής μαρμαρυγής είναι η επέμβαση κατάλυσης (γνωστή ως ablation). Η κατάλυση προσφέρει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και μακροπρόθεσμη ασφάλεια από τη φαρμακευτική αγωγή αλλά δεν είναι διαθέσιμη σε όλους τους ασθενείς κι έχει ακόμα σημαντικά περιθώρια βελτίωσης της ασφάλειας και αποτελεσματικότητάς της. Να σημειωθεί ότι η κατάλυση της κολπικής μαρμαρυγής εφαρμόζεται για 24 περίπου χρόνια και πραγματοποιείται με επιτυχία σε πολλά κέντρα στη χώρα μας όπου το επίπεδο της ηλεκτροφυσιολογίας είναι υψηλό.
Τον τελευταίο χρόνο πραγματοποιήθηκε ένα σημαντικό βήμα για την αντιμετώπιση της νόσου αυτής που παλαιότερα αποκαλείτο στη διεθνή βιβλιογραφία “shame of cardiology”, δηλαδή «ντροπή της καρδιολογίας». Ένας μικρός αριθμός νοσοκομείων, μεταξύ των οποίων και μερικά στη χώρα μας, άρχισαν να χρησιμοποιούν μια καινοτόμο μέθοδο για την αντιμετώπιση της κολπικής μαρμαρυγής. Η μέθοδος αυτή είναι η μέθοδος του Pulsed Field Ablation (PFA). Μολονότι δεν υπάρχει ακόμα μια ευρέως αποδεκτή ελληνόγλωσση ονομασία θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τον όρο «επέμβαση κατάλυσης με χρήση παλμικού ηλεκτρικού πεδίου». Στο κείμενο αυτό θα χρησιμοποιούμε για συντομία τον όρο PFA. Η μέθοδος αυτή έχει τα παρακάτω σημαντικά πλεονεκτήματα:
- Δεν προκαλεί νέκρωση των κυττάρων του κόλπου αλλά ενεργοποιεί τη διαδικασία αυτοκαταστροφής τους χωρίς τη δημιουργία ζώνης νέκρωσης και ουλής
- Έχει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα μειώνοντας περαιτέρω την πιθανότητα υποτροπής της κολπικής μαρμαρυγής
- Παρουσιάζει σημαντικά μεγαλύτερη ασφάλεια εξαλείφοντας την πιθανότητα βλάβης του οισοφάγου και των νεύρων που περιβάλλουν την καρδιά, αφού από τη φύση της αυτή η ενέργεια δεν βλάπτει τους παραπάνω ιστούς.
- Μειώνει ή εξαλείφει τα ανεπιθύμητα συμπτώματα προκάρδιας δυσφορίας και άλγους των ασθενών την επομένη της επέμβασης.
- Εφαρμόζεται με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα και σε ασθενείς με ιδιαίτερη ανατομία
- Η διάρκεια επέμβασης είναι σημαντικά μικρότερη, λιγότερο από μια ώρα στην πλειονότητα των ασθενών
- Είναι πιο εύκολο για τους λιγότερο έμπειρους ηλεκτροφυσιολόγους να αποκτήσουν επάρκεια στη χρήση αυτής της τεχνικής, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα για ευρύτερη εφαρμογή της στο προσεχές μέλλον.
- Συνδυάζεται εξαιρετικά με τις νέες μεθόδους απεικόνισης της καρδιάς αυξάνοντας έτι περαιτέρω την ασφάλεια της επέμβασης (σχετική εικόνα στο τέλος του άρθρου)
Προφανώς η καινοτόμος αυτή μέθοδος δεν είναι πανάκεια. Θα τολμούσα όμως να πω ότι από τις πολλές νέες τεχνολογίες που εισέβαλλαν με πολλές υποσχέσεις στην ηλεκτροφυσιολογία, το PFA έχει τη μεγαλύτερη πιθανότητα να αλλάξει ριζικά όχι μόνο την επέμβαση κατάλυσης της κολπικής μαρμαρυγής αλλά και όλων των άλλων διαταραχών του ρυθμού που αποτελούν αντικείμενο της ηλεκτροφυσιολογίας. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι όλες οι εταιρείες βιοτεχνολογίας που δραστηριοποιούνται στην ηλεκτροφυσιολογία αναπτύσσουν νέα προϊόντα προσανατολισμένα στο PFA.
Στο Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center, που εισήγαγε τη μέθοδο αυτή στη χώρα μας, έχει πραγματοποιηθεί ένας μεγάλος αριθμός επεμβάσεων κατάλυσης κολπικής μαρμαρυγής με PFA και τα αποτελέσματά μας είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά και σε συνάφεια με τη διεθνή βιβλιογραφία.
Η επέμβαση κατάλυσης λοιπόν εξελίσσεται. Και η Κολπική Μαρμαρυγή δεν είναι πλέον η «ντροπή της καρδιολογίας».
Είναι όμως υποχρέωση όλων μας να τονίζουμε ότι αν και η θεραπεία είναι ουσιώδους σημασίας για τους ασθενείς, η πρόληψη είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την κοινωνία μας. Λιγότεροι ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή θα υπάρξουν μόνο αν η επόμενη γενιά έχει μικρότερο σωματικό βάρος, ασκείται περισσότερο, ακολουθεί πιστότερα το μεσογειακό διατροφικό πρότυπο των προγόνων μας και περιορίσει την χρήση και κατάχρηση αλκοολούχων ποτών.
Η εύστοχη Ιπποκράτειος ρήση «Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν» έχει εφαρμογή και στην περίπτωση της κολπικής μαρμαρυγής
Εικόνα: Επέμβαση κατάλυσης με τη μέθοδο PFA. Εφαρμογή σύγχρονης ενσωμάτωσης του αριστερού κόλπου από αξονική τομογραφία καρδιάς (Εργαστήριο Ηλεκτροφυσιολογίας Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center, Σεπτέμβριος 2022)
